Gegevens: Hits: 2

De ondergang van Abraham Reiss – Jeroen Krabbé

Van 4 mei tot en met 2 september 2023 zijn in Museum Sjoel Elburg de negen monumentale schilderijen te zien waarmee beeldend kunstenaar Jeroen Krabbé het verhaal van zijn grootvader Abraham Reiss in beeldtaal vertelt. Abraham Reiss, geboren in 1873 in Amsterdam, werd op 9 juli 1943 in Sobibor vermoord.

Jeroen Krabbé (5 december 1944) werd geboren in een kunstzinnige familie. Zijn vader Maarten Krabbé en grootvader Hendrik Maarten Krabbé waren bekende schilders, evenals zijn middelste zoon Jasper Krabbé nu is. Zijn moeder, Margreet Reiss, was schrijfster en vertaalster van filmteksten. De loopbaan van Krabbé is veelzijdig. Hij is acteur, filmregisseur, beeldend kunstenaar en illustrator tegelijk. Jeroen werd, nadat hij al een jaar aan de kunstacademie had gestudeerd, op zijn zeventiende toegelaten tot de Amsterdamse toneelacademie, waar hij in 1965 succesvol afzwaaide. De wereld van toneel en film nam hem volledig in beslag, totdat hij in 1977 besloot zich alsnog aan te melden voor de Rijksacademie voor Beeldende Kunst in Amsterdam, die hij in 1981 voltooide.

Beeldtaal
Tijdens zijn studiejaren ontdekte Jeroen Krabbé meer en meer zijn ‘beeldtaal’: het in toenemende mate abstraheren van zijn onderwerpen. ‘Ik probeer een landschap bij wijze van spreken te vangen; terug te brengen in lijnen, vormen en kleuren. Als ik me op een bepaalde plek focus, sla ik dat beeld op in mijn hoofd, kader het in en maak ik er een denkbeeldige foto-opname van die ik opsla. Deze beelden moeten rijpen, ik filter ze als het ware, de herinnering speelt een rol, de sfeer. In een later stadium vertaal ik ze dan in een schilderij’, zo licht Krabbé toe op zijn website.

Familie
De oorlogsgeschiedenis van zijn familie speelt een belangrijke rol in het leven en werk van Krabbé. Maar pas in 2010 legt hij het tragische verhaal van zijn grootvader, Abraham Reiss, op negen schilderijen vast. Het zijn als het ware negen statiën uit het leven van Abraham Reiss, momenten in de lijdensweg van zijn grootvader, zegt Krabbé (Volkskrant). De schilderijen zijn groot (150 x 220 cm), zoals het meeste werk van Krabbé, met gemengde technieken op het doek gebracht.

Reis
Krabbé kon de reis van zijn grootvader vastleggen dankzij brieven, overgeleverde familiegeschiedenissen en boeken over de Holocaust en Sobibor. Abraham Reiss (1873-1943) was een geslaagd diamantair in Amsterdam, tot de beurskrach van 1929 hem aan de grond bracht. Na de Duitse inval werd Reiss samen met familieleden gedeporteerd naar Westerbork, en vervolgens naar het vernietigingskamp Sobibor. Daar werd hij op 9 juli 1943 bij aankomst vermoord.

Persoonlijk
De gedachte om het verhaal van zijn grootvader te schilderen begon toen hij zelf grootvader werd. Zijn opa heeft hij niet gekend, en hij vroeg zich af wat hij gemist had en ‘hoe mijn verhouding met deze onbekende opa geweest zou zijn.’ Een extra aanzet om de schilderijen te maken, was het proces tegen oorlogsmisdadiger John Demjanjuk dat in 2009 begon. Voor Krabbé werd het toen echt urgent om het verhaal van Abraham Reiss uit te dragen. Hij sloot zich op, werkte onophoudelijk en maakte de schilderijen in een marathon van drie maanden tijd. Het werd zijn meest persoonlijke en meest gelaagde kunstwerk ooit.

Naam
Sindsdien kijkt hij anders naar zijn grootvader Abraham. Met de negen schilderijen heeft hij zijn grootvader zijn naam en zijn bestaan teruggegeven. ‘Het is niet voor niets geweest. Ik ben heel trots dat het me gelukt is iets met deze emoties te doen. Het heeft me schoongespoeld’, noteert hij in het gelijknamige boek ‘De ondergang van Abraham Reiss’ (uitgave Nationaal Holocaust Museum, 2010).

De ondergang van Abraham Reiss werd voor het eerst aan het publiek getoond in Museum de Fundatie in Zwolle, van 5 mei tot en met 5 december 2010.

Gegevens: Hits: 244

Het boek Numeri van Jonathan Sacks, door ds. Leo Ijkel te Apeldoorn

De rubriek ‘correctie(s)’ in het dagblad Trouw is doorgaans weinig opzienbarend. Maar op donderdag 9 juni kon ik een brede glimlach van verrassing niet onderdrukken. Ik las: “4 sterren. Het boek Numeri van Jonathan Sacks kreeg abusievelijk drie sterren in de papieren krant van 8 juni. De recensent heeft het boek echter met vier sterren beoordeeld.” En terecht, dacht ik. Ere wie ere toekomt. Ik besloot om ook nog eens te kijken naar de recensies van eerdere delen van het vijfdelige werk van Sacks over de Tora. En ik constateerde dat die delen telkens met vijf sterren waren beoordeeld. En omdat het onderhavige deel over Numeri beslist niet minder is heb ik als kopje boven deze aankondiging en korte bespreking dan ook gezet: Vijf sterren. En geen halve ster minder.

nathan Sacks numeri Jonathan Sacks

Jonathan Sacks, emeritus opperrabbijn van Groot-Brittannië, overleed in november 2020 aan de gevolgen van kanker. Hij is 72 jaar geworden. Sacks was een buitengewoon mens. Belezen. Wijs. Gezaghebbend. Hij heeft heel veel gepubliceerd. En gelukkig werd een groot aantal van zijn boeken ook in het Nederlands vertaald. Tussen 2009 en 2019 schreef Sacks een commentaar op de vijf boeken van de Tora. We mogen het gerust een standaardwerk noemen. Het draagt de titel Covenant & Conversation. A Weekly Reading of the Jewish Bible (Verbond en Dialoog. Joodse lezing van de Tora). Uitgeverij Skandalon heeft de taak op zich genomen om de Nederlandse vertaling van deze serie uit te geven (www.skandalon.nl). Na de delen over Genesis (Boek van het begin), Exodus (Boek van de bevrijding) en Leviticus (Boek van het heilige) verscheen onlangs ook het deel over Numeri (Boek van de woestijnjaren).

Zoals wellicht bekend wordt in de synagoge in de loop van één jaar heel de Tora gelezen. Die is daartoe in vierenvijftig afdelingen (parasjot) verdeeld. Dat zijn telkens hele lappen tekst. Die worden door Sacks dan ook niet woord voor woord besproken. Uit elke afdeling heeft Sacks vier of vijf gedeelten gelicht, en daar schreef hij in de vorm van essays een commentaar bij. Het lezen van deze essays is een feest, kan ik u verzekeren. Nee, het zijn geen romans. Je moet het rustig lezen en tot je door laten dringen. Soms denk je misschien: ik begrijp het niet helemaal. Gewoon volhouden, de woorden proeven.

Lees meer: Numeri, Opperrabbijn emeritus Jonathan Sacks (המופלג)

Gegevens: Hits: 198

https://www.gld.nl/tv/aflevering/ridders-van-gelre-het-joodse-leven-in-gelderland/20384

Ridders van Gelre - Het Joodse leven in Gelderland

Het Joodse leven in Gelderland

De Ridders van Gelre duiken in het omvangrijke Joodse leven van Gelderland. Niet alleen in Nijmegen, Arnhem en Zutphen woonden eeuwenlang een groot aantal Joodse families. Ook in Zaltbommel, Culemborg, Tiel, Groenlo, Aalten, Bredevoort, Winterswijk, Borculo, Lochem, Doetinchem, Terborg, Zevenaar, Gendringen, 's-Heerenberg, Doesburg, Hengelo, Vorden, Hattem, Harderwijk, Wageningen, Barneveld, Buren, Dieren, Brummen, Elburg en Nijkerk waren grotere of kleinere Joodse gemeenschappen. Ridder Bas gaat in deze aflevering op zoek naar sporen van het Joodse leven op de noordelijke Veluwe. Ridder René is in Nijmegen. Hij ontdekt dat hier in de middeleeuwen de eerste Joodse gemeenschap van Nederland woonde.